Ο νέος Κανονισμός (ΕΕ) 2024/573, που τέθηκε σε ισχύ στις 11 Μαρτίου 2024, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες νομοθετικές παρεμβάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη μείωση των εκπομπών φθοριούχων αερίων (F-Gases), στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής για την κλιματική ουδετερότητα έως το 2050. Ο κανονισμός αντικαθιστά τον προγενέστερο Κανονισμό 517/2014 και εισάγει αυστηρότερες ρυθμίσεις για τη χρήση, διακίνηση και διάθεση στην αγορά ψυκτικών ρευστών, με στόχο τη δραστική μείωση του δυναμικού υπερθέρμανσης του πλανήτη (GWP) αυτών των ουσιών. Στη νέα νομοθεσία προβλέπεται η σταδιακή μείωση της προσφοράς υδροφθορανθράκων (HFCs) στην αγορά της ΕΕ, με στόχο να φτάσουν στο 23% των επιπέδων του 2015 έως το 2036. Αυτό σημαίνει ότι η βιομηχανία ψύξης και κλιματισμού καλείται να προσαρμοστεί σε νέα, πιο φιλικά προς το περιβάλλον ψυκτικά μέσα, με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.
Η σταδιακή κατάργηση συγκεκριμένων ψυκτικών ρευστών είναι επίσης μια βασική πρόβλεψη του νέου κανονισμού. Συγκεκριμένα, από το 2025, απαγορεύεται η χρήση HFCs με GWP άνω των 2500 σε εξοπλισμό συντήρησης και service, με εξαίρεση κρίσιμες εφαρμογές όπως η βιομηχανική ψύξη κάτω από -50°C. Από το 2030, ο κανονισμός επιβάλλει ακόμα αυστηρότερους περιορισμούς, απαγορεύοντας τα HFCs με GWP άνω των 750 σε πολλές εφαρμογές, συμπεριλαμβανομένων οικιακών και εμπορικών κλιματιστικών μονάδων. Παράλληλα, ενισχύονται τα μέτρα ελέγχου και καταγραφής των διαρροών, καθώς και οι απαιτήσεις για την ασφαλή διαχείριση και απόσυρση του εξοπλισμού, προκειμένου να αποφευχθεί η ανεξέλεγκτη απελευθέρωση αυτών των αερίων στην ατμόσφαιρα.
Μια σημαντική καινοτομία του Κανονισμού 2024/573 είναι η εισαγωγή ενός ψηφιακού συστήματος παρακολούθησης, το οποίο επιτρέπει την καταγραφή και τον έλεγχο της εμπορίας και χρήσης F-Gases σε επίπεδο ΕΕ. Με αυτόν τον τρόπο, ενισχύεται η διαφάνεια και καταπολεμάται το φαινόμενο της παράνομης διακίνησης ψυκτικών ρευστών, το οποίο είχε παρατηρηθεί έντονα τα προηγούμενα χρόνια. Από την 1η Ιανουαρίου 2025, καθίσταται υποχρεωτική η υποβολή δηλώσεων συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις που διαθέτουν στην αγορά F-Gases, ενώ η σήμανση των προϊόντων θα πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες σχετικά με το GWP των ουσιών, την περιεκτικότητα σε φθοριούχα αέρια και την προβλεπόμενη περιβαλλοντική επίδραση.
Η συμμόρφωση με τις νέες απαιτήσεις αποτελεί πρόκληση, ιδιαίτερα για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα της ψύξης, του κλιματισμού και των αντλιών θερμότητας. Οι ψυκτικοί τεχνικοί καλούνται να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα, επιλέγοντας φιλικότερα προς το περιβάλλον ψυκτικά μέσα, όπως τα υδροφθοράλκαινια (HFOs), το CO₂ και η αμμωνία, που έχουν πολύ χαμηλότερο GWP. Η κατάρτιση και η συνεχής ενημέρωση των επαγγελματιών του κλάδου είναι κρίσιμη, καθώς η μετάβαση σε νέα ψυκτικά μέσα απαιτεί εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις και συμμόρφωση με αυστηρότερα πρωτόκολλα ασφαλείας.
Είναι σαφές ότι ο νέος Κανονισμός F-Gas θα έχει σημαντικό αντίκτυπο σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού και συντήρησης ψυκτικών ρευστών. Οι επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον τομέα πρέπει να προσαρμοστούν έγκαιρα στις νέες απαιτήσεις, ώστε να διασφαλίσουν τη βιωσιμότητα των δραστηριοτήτων τους, ενώ οι τελικοί χρήστες εξοπλισμού ψύξης και κλιματισμού θα πρέπει να στραφούν σε λύσεις με χαμηλότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Η εφαρμογή της νέας νομοθεσίας αναμένεται να διαμορφώσει μια πιο βιώσιμη αγορά, περιορίζοντας δραστικά την επίδραση των φθοριούχων αερίων στην κλιματική αλλαγή και προωθώντας την υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλού GWP σε ολόκληρη την Ευρώπη.
